- Rus
- Ukr
Völuspá
Источник: The Elder or Poetic Edda, commonly known as Sæmund’s Edda. Part I. – The Mythological poems. Edited and translated with introduction and notes by Olive Bray. Printed for the Viking Club, King’s Weighhouse Rooms, London. 1908.
Völuspá. – In R H, No. 1; cited in Sn. E.
1. Hljóþs biþk allar helgar kindir,
meiri ok minni mögu Heimdallar:
viltu at ek, Valföðr, vel[1] fyr telja
forn spjöll fira þaus fremst of mank.
2. Ek man jötna ár of borna
þás forþum mik f{œ´}dda höfþu,
niú mank heima, niú í viþi[2],
mjötviþ m{æ´}ran fyr mold neþan.
3. Ár vas alda þars Ymir bygþi,
vasa sandr né s{æ´}r né svalar unnir;
jörþ fannsk {æ´}va né upphiminn,
gap vas ginnunga[3], en gras hvergi.
4. Áþr Burs synir bjöþum of ypþu
þeir es miþgarþ m{æ´}ran skópu;
sól skein sunnan á salar steina,
þa vas grund groїn gr{œ´}num lauki.
5. Sól varp sunnan, sinni mána,
hendi h{œ´}gri umb himinjöþur;
sól né vissi, hvar sali átti,
stjörnur né vissu, hvar staþi áttu,
máni né vissi, hvat megins átti.
6. Þá gengu regin öll á rökstóla,
ginnheilug goþ, ok of þat g{æ´}ttusk:
nátt ok niþjum nöfn of gáfu,
morgin hétu ok miþjan dag,
undorn ok aptan, árum at telja.
7. Hittusk {æ´}sir á Iþavelli
þeirs hörg ok hof hátimbruþu;
afla lögþu, auþ smíþuþu,
tangir skópu ok tó1 görþu.
8. Tefldu í túni, teitir váru –
vas þeim v{æ´}ttergis vant ór golli –
unz þriar kvámu þursa meyjar,
ámátkar mjök, or jötunheimum.
9. Þá gengu regin öll á rökstóla,
ginnheilug goþ, ok of þat g{æ´}ttusk:
hvern[4] skyldi dverga drótt of skepja
ór Brimis blóþi ok ór blám leggjum.
10. Þar vas Mótsognir m{æ´}ztr of orþinn
dverga allra, en Durinn annarr;
þeir mannlíkun mörg of görþu
dvergar í jörþu, sem Durinn sagþi.
11. Nyi ok Niþi, Norþri ok Suþri,
Austri ok Vestri, Alþjófr, Dvalinn,
Nár ok Naїnn, Nípingr, Daїnn,
Bífurr, Báfurr, Bömburr, Nóri,
Ánn ok Ónarr, Aї, Mjöþvitnir.
12. Viggr ok Gandalfr, Vindalfr, Þraїnn,
Þekkr ok Þórinn, Þror, Vitr ok Litr,
Nýr ok Nýráþr, nú hefk dverga –
Reginn ok Ráþsviþr – rétt of talþa.
13. Fíli, Kíli, Fundinn, Náli,
Heptifíli, Hannarr, Sviurr,
Frár, Hornbori, Fr{æ´}gr ok Lóni,
Aurvangr, Jari, Eikinskjaldi.
14. Mál es dverga í Dvalins líþi[5]
ljóna kindum til Lofars telja;
þeir es sóttu frá salar steini
Aurvanga sjöt til Jöruvalla.
15. Þar vas Draupnir ok Dolgþrasir,
Hár, Haugspori, Hlévangr, Gloїnn,
Dóri, Óri, Dúfr, Andvari,
Skirfir, Virfir, Skáfiþr, Aї.
16. Alfr ok Yngvi, Eikinskjaldi,
Fjalarr ok Frosti, Fiþr ok Ginnarr;
þat mun {æ´} uppi, meþan öld lifir,
langniþja tal til Lofars hafat.[6]
17. Unz þrír kvámu ór því liþi
öflgir ok ástkir {æ´}sir at húsi;
fundu á landi lítt megandi
Ask ok Emblu örlöglausa.
18. Önd né áttu, óþ né höfþu,
lá né l{æ´}ti né litu góþa;
önd gaf Óþinn, óþ gaf H{œ´}nir,
lá gaf Lóþurr ok litu góþa.
19. Ask veitk standa, heitir Yggdrasil[7],
hár baþmr ausinn hvíta auri;
þaþan koma döggvar es í dali falla,
stendr {æ´} of gr{œ´}nn Urþar brunni.
20. Þaþan koma meyjar margs vitandi
þriar ór þeim sal es und þolli stendr;
Urþ hétu eina, aþra Verþandi,
skáru á skíþi, Skuld ena þriþju;
þ{æ´}r lög lögþu, þ{æ´}r líf kuru
alda börnum, örlög seggja.
21. Þat man[8] folkvig fyrst í heimi,
es Gollveigu geirum studdu
ok í höllo Hárs hána brendu,
þrysvar brendu þrysvar borna,
opt ósjaldan –: þó enn lifir.
22. Heiþi hétu hvars húsa kvam
völu velspaa, vitti ganda;
seiþ hvars kunni, seiþ hugleikin[9],
{æ´} vas angan illrar brúþar.
23. Þá gengu regin öll á rökstóla,
ginnheilug goþ, ok of þat g{æ´}ttusk:
hvárt skyldu {æ´}sir afráþ gjalda
eþa skyldu goþ öll gildi eiga.
24. Fleygþi Óþinn ok í folk of skaut:
þat vas enn folkvíg fyrst í heimi;
brotinn vas borþveggr borgar ása,
knáttu vanir vígská völlu sporna.
25. Þá gengu regin öll á rökstóla,
ginnheilug goþ, ok of þat g{æ´}ttusk:
hverr lopt hefþi l{æ´}vi blandit
eþa {æ´}tt jötuns Óþs mey gefna.
26. Þórr einn þar vá þrunginn móþi –
hann sjaldan sitr es slíkt of fregn –:
á gengusk eiþar, orþ ok s{œ´}ri,
mál öll meginlig es á meþal fóru.
27. Veit Heimdallar hljóþ of folgit
und heiþvönum helgum baþmi;
á sé ausask aurgum forsi
af veþi Valföþrs: vituþ enn eþa hvat?
28. Ein sat úti, es enn aldni kvam
Yggjungr ása ok í augu leit.
. . . . . . . . . . .
Hvers fregniþ mik, hví freistiþ mín ?
29. Allt veit, Óþinn! hvar auga falt,
í enom m{æ´}ra Mímis brunni;
drekkr mjöþ Mímir morgin hverjan
af veþi Valföþrs: vituþ enn eþa hvat?
30. Valþi Herföþr hringa ok men
fyr spjöll[10] spaklig ok spá ganda.
. . . . . . . . . . .
sá vitt ok vítt of veröld hverja.
31. Sá valkyrjur vítt of komnar,
görvar at ríþa til Gotþjóþar:
Skuld belt skildi, en Skögul önnur,
Guþr, Hildr, Göndul ok Geirskögul.
Nú 'ru talþar nönnur Herjans,
görvar at ríþa grund valkyrjur.
32. Ek sá Baldri blóþgum tívur,
Óþins barni örlög folgin:
stóþ of vaxinn völlum h{æ´}ri
m{æ´}r ok mjök fagr + mistilteinn.
33. Varþ af meiþi es m{æ´}r sýndisk
harmflaug h{æ´}ttlig: Höþr nam skjóta;
Baldrs bróþir vas of borinn snimma,
sa nam Óþins sunr einn{æ´}ttr vega.
34. Þó hendr {æ´}va né höfoþ kembþi,
áþr á bál of bar Baldrs andskota;
en Frigg of grét í Fensölum
vá Valhallar: vituþ enn eþa hvat?
35. Hapt sá liggja und hvera lundi
l{æ´}gjarns líki Loka áþekkjan;
þar sitr Sigyn þeygi of sínum
ver vel glýjuþ: vituþ enn eþa hvat?
36. Á fellr austan of eitrdali
söxum ok sverþum: Slíþr heitir sú.
. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . .
37. Stóþ fyr norþan á Niþavöllum
salr ór golli Sindra {æ´}ttar,
en annarr stóþ á Ókólni
bjórsalr jötuns, sá Brimir heitir.
38. Sal sá standa sólu fjarri
Náströndu á, norþr horfa dyrr;
fellu eitrdropar inn of ljóra,
sá 's undinn salr orma hryggjum.
39. Sá þar vaþa þunga strauma
menn meinsvara ok morþvarga
ok þanns annars glepr eyrarúnu;
þar só Níþhöggr naї framgengna,
sleit vargr vera: vituþ enn eþa hvat?
40. Austr sat en aldna í Jarnviþi
ok f{œ´}ddi þar Fenris kindir;
verþr af öllum einna nekkverr
tungls tjúgari í trolls hami.
41. Fyllisk fjörvi feigra manna,
rýþr ragna sjöt rauþum dreyra;
svört verþa sólskin of sumur eptir,
veþr öll válynd: vituþ enn eþa hvat?
42. Sat þar á haugi ok sló hörpu
gýgjar hirþir, + glaþr Eggþér;
gól of hánum í gaglviþi
fagrrauþr hani sás Fjalarr heitir.
43. Gól of ásum Gollinkambi,
sá vekr hölþa at Herjaföþrs;
en annarr gelr fyr jörþ neþan
sótrauþr hani at sölum Heljar.
44. Geyr nú Garmr mjök fyr Gnipahelli,
festr mun slitna, en freki rinna!
fjölþ veitk[11] fr{œ´}þa, fram sék lengra
umb ragna rök, römm sigtíva.
45. Br{œ´}þr munu berjask ok at bönum verþask;
munu systrungar sifjum spilla;
hart's í heimi, hórdómr mikill;
skeggjöld, skalmöld, skildir 'u klofnir,
vindöld, vargöld, áþr veröld steypisk;
mun engi maþr öþrum þyrma.
46. Leika Míms synir, en mjötviþr[12] kyndisk
at enu gamla Gjallarhorni;
hátt bl{æ´}ss Heimdallr, horn's á lopti,
m{æ´}lir Óþinn viþ Míms höfuþ.
47. Ymr aldit tré, en jötunn losnar[13],
skelfr Yggdrasils askr standandi,
48. Hvat's meþ ásum ? hvat's meþ ölfum?
gnýr allr jötunheimr, {æ´}sir'u á þingi;
stynja dvergar fyr steindurum,
veggbergs vísir: vituþ enn eþa hvat?[14]
49. Geyr nú Garmr mjök fyr Gnipahelli,
festr mun slitna, en freki rinna!
fjölþ veitk fr{œ´}þa, fram sék lengra
umb ragna rök, römm sigtíva.
50. Hrymr ekr austan, hefsk lind fyrir;
snýsk jörmungandr í jötunmóþi;
ormr knýr unnir, en ari hlakkar,
slítr naї niþfölr; Naglfar losnar.
51. Kjóll ferr norþan[15]; koma munu Heljar[16]
of lög lýþir, en Loki stýrir;
fara fíflmegir meþ freka allir,
þeim es bróþir Býleists í för.
52. Surtr ferr sunnan meþ sviga l{æ´}vi,
skínn af sverþi sól valtíva;
grjótbjörg gnata, en gífr hrata,
troþa halir helveg, en himinn klofnar.
53. Þá kömr Hlínar harmr annarr fram,
es Óþinn ferr viþ ulf vega,
en bani Belja bjartr at Surti:
þá mun Friggjar fall'a angan.
54. Kömr enn mikli mögr Sigföþur,
Víþarr, vega at valdýri;
l{æ´}tr megi hveþrungs mund of standa
hjör til hjarta: þá's hefnt föþur.
55. Kömr enn m{æ´}ri mögr Hóþynjar;
. . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . .
gengr Óþins sunr ormi m{œ´}ta.[17]
56. Drepr af móþi miþgarþs vёur;
munu halir allir heimstöþ ryþja;
gengr fet niu Fjörgynjar burr
neppr frá naþri níþs ókvíþnum.
57. Sól tér sortna, sígr fold í mar,
hverfa af himni heiþar stjörnur;
geisar eimi ok aldrnari,
leikr hár hiti viþ himin sjalfan.
58. Geyr nú Garmr mjök fyr Gnipahelli,
festr mun slitna, en freki rinna!
fjölþ veitk fr{œ´}þa, fram sék lengra
umb ragna rök, römm sigtíva.
59. Sék[18] upp koma öþru sinni
jörþ ór {æ´}gi iþjagr{œ´}na;
falla forsar, flýgr örn yfir,
sás á fjalli fiska veiþir.
60. Finnask {æ´}sir á Iþavelli
ok of moldþinur mátkan d{œ´}ma,
ok minnask þar á megindóma
ok á Fimbultýs fornar rúnar.
61. Þar munu eptir undrsamligar
gollnar töflur í grasi finnask
þ{æ´}rs í árdaga áttar höfþu.
. . . . . . . . . .
62. Munu ósánir akrar vaxa,
böls mun batna, mun Baldr koma,
bua Höþr ok Baldr Hropts sigtoptir,
vel valtívar[19]: vituþ enn eþa hvat?
63. Þá kná H{œ´}nir hlautviþ kjósa
. . . . . . . . . .
ok burir byggva br{œ´}þra Tveggja
vindheim víþan: vituþ enn eþa hvat?
64. Sal sék standa sólu fegra,
golli þakþan á Gimlé:
þar skulu dyggvar dróttir byggva
ok of aldrdaga ynþis njóta.
65. Kömr enn ríki at regindómi
öflugr ofan sás öllu r{æ´}þr.
. . . . . . . . . .
. . . . . . . . . .
66. Kömr enn dimmi dreki fljúgandi,
naþr fránn neþan frá Niþafjöllum;[20]
bersk í fjöþrum – flýgr völl yfir –
Níþhöggr naї; nú mun sökkvask.
Примечания:
[1] B. S. Gv. H., vildu Valföþrs vél, Dt. Hl.; vildu at ek Valföþr vel, R; viltu ... valföþrs, H.
[2] Í viþi: Dt. makes this suggestion with hesitation for íviþi, R.
[3] Ginnunga, S. G. Dt. Hl. Ginnunga, Mk., a proper name.
[4] Hvern, Dt.; hverr, R: The sense evidently requires the accusative case.
[5] Líþi, Dt. and Hl.; liþi, R.
[6] 11-16. – Regarded by most authorities as an interpolation.
[7] Heitir Yggdrasil, R H W U; Yggdrasils, r, H. G. Sv. Magn.
[8] Man, Mh. S. J.; man hón, R. H. has the third person, as in st. 27, 28, 29,31, 32, 35, 38 39.
[9] Hugleikin, H. B. Gv.; hón leikinn, R, M. L.
[10] Fyr spjöll, Gv; fekk spjöll, E. Mh. G. S. J.; féspjöll, B. C. Sv. R.; fe spiöll, R.
[11] Veitk, J. Sv. G.; veit hón, R.; so also st. 49, 58.
[12] Mjötviþr, Dt. and Hl. (notes); mjötuþr, R, etc.
[13] Losnar in H is followed by
hr{æ´}þask allir á helvegum
áþr Surtar þan sevi of gleypir.
[14] Placed here by B. G. S.; follows 51 in R.
[15] Norþan, B. N. G. Sv. Mh. J.; austan, R. and other MSS.
[16] Heljar, B. N. G. Sv. Mh. J.; Muspellz, R. and other MSS.
[17] lines 3 and 4. – A trace of these missing lines is found in H, but the reading is doubtful: -
gínn lopt yfir liþr fránn neþan
. . . . . . . . . . – G.
[18] Sék, G.; sér hón, R. H.; so also st. 64.
[19] Vel valtívar, R, Dt., Hl.; vé valtíva, R. G. H. S.
[20] lines 1 and 2. – Found only in H.