- Rus
- Ukr
Völo-Spá
Источник: Edda Sæmundar hins Fróda: Edda rhytmica seu antiqvior vulgo Sæmundina dicta. Pars III. Havniæ, Sumtibus Legati Arnæmagnæani et Librariæ Gyldendalianæ. Typis Jani Hostrup Schultz, Aulæ & Universitatis Typographi. 1828.
1 Hlióds bid ec
Allar kindir[1]
Meiri oc minni
Mavgo Heimdallar.[2]
[3]Vildo it ec Valfavdvr
[4]Vél fyr telia
Fornspiöll fíra
Þau er fremst um man.[5]
2 Ec man iotna
Ár[6] vm borna
Þá er fordom mic
[7]Födda hofdo.
Nío man ec heima
Nío tvidi[8]
Miötvid möran
Fyri mold nedan.
3 Ár var allda
[9]Þar er Ymir bygdi
Vara sandr né sær
Né svalar vnnir.
Jörd fannz æva
Né vpphimin
Gap var ginnúnga
Enn gras[10] hvergi.
4 Ádur[11] Bvrs synir
[12]Biódom um ypþo
Þeir er Midgard
Möran scópo.
Sól scein svnnan
Á salar steina
Þá var grund gróin
Grönom luaki.
5 Sól varp svnnan
Sinni mána
Hendi inni högri
[13]Vm himin-iódyr.
Sól þat né vissi
Hvar hon Sali atti.
Stiörnor þat né visso
Hvar þær standi átto
Máni þat né vissi
[14]Hvat han megins átti.
6 Þá[15] gengo regin öll
Á raukstóla
Ginheilög god
Oc vm þat gættuz.
Nótt oc nidiom[16]
Navfn um gáfo
Morgin héto
Oc midian dag
Vndorm oc aptan
[17]Árom at telia.
7 Hittoz Æsir
Á Idavelli
Þeir er havrg oc hof
Hátimbroþo.
Afla lavgdo
Aud smídodo
[Afls kostodo
Allz freistodo]
Tángir scópo
Oc tól gördo.
8 Tefldo í túni
Teitir voro
Var þeim vettegis[18]
Vant or gvlli
Vnz þriár qvomo
Þursa meyiar
Ámáttkar mioc
Or Iotonheimom.
9 Þá gengo regin öll
Á raukstola
Ginheilög god
Oc vm þat gættoz
Hverr scyldi dverga
[19]Drottin skepia
Or brímis[20] blódi
Oc or blám leggiom.
10 Þar [var] MÓTSOGNIR[21]
Möztr vm ordin
Dverga allra
En DVRIN annar.
Þeir manlicon
Mörg um giordo
Sem DVRIN sagdi.
11 NÝI oc NIDI
NORDRI oc SUDRI
AUSTRI oc VESTRI
ÁLÞIÓFR, DVALIN,
[NÁR oc NAÍN
NIPÍNGR, DÁIN]
BIVAVRR, BAVAVRR
BAVMBURR, NORI
[24]AN oc ANARR
AI, MIÖDVITNIR,
[25]VEIGR oc GANDALFR,
VINDALFR, ÞRAIN
ÞECCR oc ÞORIN,
ÞRÓR, VITR oc LITR
[26]NÁR oc NYRADR
Nú hefi ec dverga.
REGIN oc[27] RADSVID
Rétt vm talda.
12 FILI, KILI,
FVNDIN, NALI,[28]
HEPTI, VILI,
HANARR,[29] SYÍORR,
[BILLÍNGR, BRVNI,
BILLDR, BVRI]
FRÁR,[30] HORNBORI,
[31]FRÆGR oc LÓNI
AVRVANGR,[32] IARI,
EIKINSCIALDI.
13 Mál er dverga
I DVALINS lidi
Lióna kindom
Til LOFARS telia.
Þeir er sótto
Frá salar stæini[33]
Aurvánga siavt
Til[34] IOROVALLA.
14 Þar var DRAUPNIR
Oc DÓLGÞRASIR
HAR, HAUSPORI,
HLÆVANGR, GLÓI,
SCIRVIR, VIRVIR,
SCAFIDR, ÁI,
ALFR oc ÝNGVI
[35]EIKINSCIALDI,
FIALARR oc FROSTI
FINNR oc GINNARR
[36][HERI, HÖGSTARI,
HLIÓDÓLFR, MÓINN]
Þat mvn vppi
Medan avld lifir
Lángnidia tal
LOFARS hafat.[37]
15 Unz[38] þrír qvomo
Or því lidi
Avflgir oc ástgir
Æsir at[39] húsi.
Fvndo á landi
Lítt megandi
ASC oc EMBLO
Orlöglausa.
16 Avnd þau né átto
Ód þau né havfdo
Lá né læti
Né lito góda.
Avnd gaf Odinn
[40]Od gaf HÖNIR
LÁ gaf LÓDVRR
Oc lito góda.
17 Asc veit ec standa
Heitir YGGDRASILL
[41]Hár dadmr ausinn
Hvíta auri
Þadan coma davggvar
Þærs í dala falla
Stendr[42] æ yfir grönn
Urdar brvnni.
18 Þadan coma meyiar
Margs vitandi
Þriar or þeim[43] sæ
Er vnd þolli stendr.
URD héto eina
Adra VERDANDI
Scáro á[44] scídi
SCVLD ena þridio.
Þær lavg lavgdo
Þær líf kvro
Allda börnom
Orlavg[45] segia.
19 [46]Þat man hon fólkvíg
Fyrst i heimi
Er[47] GVLLVEIG
Geirom stvddo
Oc í havll Hárs
Hana brendo.
Þrystar brendo
Þrystar borna
Opt ósialdan
Þó hon en lifir.
20 HEIDI hana héto
Hvars til húsa com
[48]Völo velspá
Vítti hon ganda.
[49]Seid hon kvnni
Seid hon leikin [var].
Æ var hon ángan
Illrar[50] þiódar.
21 Þá[51] gengo regin öll
A raukstola
Ginheilög god
Oc vm þat gættuz
Hvart scyldo Æsir
Afrád giallda
Edr scyldo godin öll
Gildi eiga.
22 [52]Fleygdi ÓDINN
Oc í fólc vm scaut
Þat var enn fólcvíg
Fyrst í heimi.
Brotinn var[53] bordvegr
Borgar Ása
Knátto Vanir vígspá
Völlo sporna.
23 Þá gengo regin öll
Á raukstóla
Ginheilög god
Oc vm þat gættvz
[54]Hverir hefdi lopt allt
Lævi blandit
Edr ætt iotvns
[55]ÓDS mey géfna.
24 ÞÓRR einn þar var
þrúnginn módi
Hann sialdan sitr
Er han slíot vm fregn.
Á gengvz eidar
Ord oc særi
Mál avll meginlig[56]
Er á medal fóro.
25 Veit hon[57] HEIMDALLAR
[58]Hliód vm fólgit
Vndir heidvönom
Helgom badmi.
Á ser hon ausaz
Aurgom fossi
Af vedi valfavdvrs.
Vitod[59] er enn eda hvat?
26 Ein sat hon úti
Þá er inn aldni com
Yggiongr Ása
Oc í augo leit.
Hvers fregnit mic?
Hví freistit mín?
Allt veit ec ÓDINN!
Hvar þú auga falt[60] þitt
Í enom mæra
MIMIS drvnni.
Dreckr miöd MÍMIR
Morgin hverian
Af vedi Valfavdvrs.
Vitod er enn edvr hvat?
27 Valdi henni Herfavdvr
Hrínga oc men
[61]Féspiöll spaclig
Oc spá-ganda.
Sá hon vítt oc vm vítt
Of verölld hveria.
28 Sá hon Valkyrior
Vítt of komnar
Gavrvar at rída
Til GODÞIÓDAR.
SCVLD hélt scildi
Enn SCAVGVL avnnor
GVNNR, HILDR, GAVNDVL,
Oc GEIR-SKAVGOL.
Nú ero taldar
[62]Navnnor Herians
Görvar at rída
[63]Grvnd Valkyrior.
29 Ec sá BALDRI
Blódgom tívor
ODINS barni
Orlög fólgin.
Stód vm vaxin
[64]Vollo hærri
Miór oc mioc fagr
Mistilteinn/
30 Vard af þeim meidi
Er[65] mér sýndiz
[66]Harmflavg hættlig
HAVDR nam skióta.
31 BALDVRS bródir var
Of borinn snemme
Sá nam ÓDINS sonr[67]
Einnættr vega.
Þó[68] hann æva hendr
Né havfvt kémbdi
Ádvr á bál vm bar
BALDVRS andscota.
En FRIGG vm grét
I FENSAVLOM
[69]Vá VALHALLAR
Vitod er en edr hvat?
32 Hapt sá hon liggia
{Lægiárn}[72] líki
LOKA[73] áþeckian.
Þar sitr SIGYN
Þeygi vm sínom
Ver[74] vel glyiod
Vitod er enn edr hvat?[75]
33 Á fellr austan
Vm eitr-dala
Saurom oc sve{rd}om[76]
[77]SLIÞR heitir sú.
Stód fyr nordan
Á NIDÁ[78] fiöllum
Salr or gvlli
Sindra ættar
En annar stód
Á ÓKÓLNI
Biórsalr iotvns
En sá BRÍMIR heitir.
34 Sal sá hon standa
Sólo fiarra
[79]NASTRONDO á
Nordr horfa dyr.
Inn vm lióra
Sá er vndinn salr
Orma hriggiom/
35 Sá hon þar vada
[82]Þúnga strauma
[83]Menn mordvarga
Oc meinsvara
Oc[84] þann annars glepr
Eyra[85] rúno.
Nái framgenga
Sleit vargr vera.
Vitod er enn edr hvat?
36 Austr[88] sát hin aldna
I IÁRNVIDI
Oc[89] föddi þar
FENRIS kindir.
Verdr af þeim avllom
Einna noccorr
Túngls tiúgari
I trölls hami.
37 Fylliz fiörvi
Feigra manna
Rýdr ragna siót
Raudom dreira.
[90]Svört verda sólscin
[91]Of svmor eptir
Vedr öll válynd
Vitod er enn edr hvatr?
38 Sat þar á haugi
Oc sló hörpo
Gýgiar hirdir
Gladr EGDIR.
Gól[92] vm honom
Í gaglvidi
Fagr-ráudr hani
Sá er FIALARR heitir.
39 Gól vm Ásom
GVLLINCAMBI
Sá vekr havlda[93] at hiardar
At heriafavdvrs
Enn annarr gélr
Fyr iörd nedan
Sétraudr hani
At savlom HELIAR.
40 Geyr GARMR mioc
Fyr GNÍPA helli
Festr mvn slitna
Enn freki renna
Fiöld veit[94] hon fröda
Fram sé ec lengra
Vm ragna ravk
[95]Ravm sigtíva.
41 Brödvr mvno beriaz
Oc at bavnom verda
Mvno systrúngar
Sifiom spilla.
Hart er í heimi
Hórdómr micill.
Scéggavld, scálmavld
Scildir ro klofnir,
Vindavld, Vargavld
Ádr veröld steipiz
[96]Mvn engi madr
Ödrom þyrma.
42 Leika[97] MÍMS synir
Enn[98] miötudr kyndiz
At eno[99] gialla
GIALLAR horni.
Hátt blæs HEIMDALLR
Horn er á lopti
Mælir ÓDINN
Vid MÍMIS havfvt
43 [100]Ymr id aldna tré
En iotvn losnar
Scelfr YGGDRASILS
Ascr standandi.
[Hrædaz alla
Á helvegom
Ádr[101] SVRTAR Þann
[102]Sevi of gleypir.]
44 HRYMR ecr austan
[103]Hfiz lind fyri
Snýz IORMVNGANDR
I iotvnmódi.
Ormr knýr[104] vnnir
Enn ari hlaccar
Slitr núi nef-favlr
[105]NAGLFAR losnar.
45 Kiöll fer austan
Koma mvno MVSPELLZ
Vm lavg lýdir
Enn LOKI styrir.
Fara[106] fifls megir
Med freka allir
Þeim er bródir
[107]BÝLEIPS í för.
46 Hvat er med Ásom
Hvat er med Álfom
Gnyr allr Iotvnheimr
Æsir ro á Þíngi.
Stynia Dvergar
[108]Fyr steindvrom
[109]Veggbergs vísir
Vitod er enn der hvat.
47 SVRTR fer svnnan
Med sviga læfi
Scín af sverdi
Sól valtífa.
Griótbiörg gnata
Enn gífor rata
Troda halir helveg
Enn himin clofnar.
48 Þá cömr HLINAR
Harmr annarr fram
Er ÓDINN vega
Vid Úlf vega
En bani BELIA
Biartr[110] at SVRTI
Þá mvn FRIGGIAR
Falla ángantyr.[111]
49 Þá cömr inn micli
Mavgr sigfavdor
VIDARR vega
At valdýri.
Lætr[112] hann megi hvedrúngs
Mvnd vm standa
Hiör til hiarta
Þá er hefnt favdor.
50 Þá cömr inn möri
Mavgr HLÓDYNIAR
Gengr ÓDINS[113] sonr
Vid[114] Úlf vega.
Drepr hann af módi
MIDGARDS[115] veor
Mvno halir allir
[116]Heimstöd rydia.
Gengr fet nío
FIÖRGYNIAR bvrr
Neppr frá nadri
Níds óqvídnom.
51 Sól tecr sortna
Sígr fold í mar,
Hverfa af himni
Heidar stiörnor.
Geisar[117] eimr
Vid[118] aldvrnára
Leicr hár hiti
Vid himin siálfan.
„Geyr &c.“
52 [119]Sér hon vppkoma
Avdro sinni
Jord or ægi
[120]Idia gröna.
Falla forsar
Flýgr avrn yfir
Sá er á fialli
Fisca veidir.
53 [121]Finnaz Æsir
Á IDAVELLI
Oc vm moldþinvr
[122]Máttkan döma.
[123][Oc minnaz þar
Á mengindóma]
Oc [á] fimbvltýs
Fornar rúnar.
54 [124]Þar mvno eptir
Undrsamligar
Gvllnar tavflor
I grasi[125] finnaz
Þærs í árdaga
Áttar höfdo
[Fólcvaldr gona
Oc FIÖLNIS kind.]
55 Mvno ósánir
Acrar vaxa
Bavls mvn allz batna
BALDVR mvn coma.
Búa þeir HAVDR[126] oc BALDVR
Hropts sigtopir
[127]Vel valtívar
Vito der enn edr hvat.
56 Þá HÖNIR
[128]Нlаut vid kiósa
Ос burir byggia
Brödra tveggia
Vindheim vídan
Vitod er enn edr hvat.
57 Sal sér hon standa
Sólo fegra.
Gvlli þacdan
Á GIMLE.[129]
Þar scolo dyggvar
Dróttir byggia
Oc vm aldrdaga
Yndis nióta.
58 [Þá cömr inn ríki
At regindómi
Avflvgr ofan
Sá er öllo rædr;
Semr hann dóma
Ос sacar leggr
[130]Vescavp setr
pau еr[131] vera sculo.]
59 [132]Þar cömr inn dimmi
Dreki fliúgandi
[135]NIDA fiollom.
Berr sér i fiodrom
Flýgr vavll yfir
NÍDHAVGGR nái
Nú mon[136] hon seycqvaz.
Примечания:
[1] St. et pl. allar-helgar kinder (omnia sacra entia).
[2] M. Heimdallar St. Heimþallar O. Mögvr Heimdallar.
[3] St. vildo at R. v. vildat O. vildac.
[4] St. vél framteliah.
[5] St. O. þau ec fremst of nam (qvos primos didicl).
[6] St. of borna.
[7] St. R. v. O. v. frædda (edocuerunt).
[8] R. v. íviþiur. O. v. ívidiur.
[9] O þáer. St. þá. O. v. þáer ecki var Cod. Worm. et pl. (Cum nihil fuit).
[10] M. v. R. v. ecki (non vel nullum).
[11] St. O. Börs. M. v. R. v. Bors.
[12] St. bjöþum I. O. bygdum (habitations). Bavdmvm, bödmvm Cod. ant. (Gudm. Andr.) ɔ: arbores, ligna (Ygdrasilli stirpes vel stamina).
[13] St. á.
[14] O. hvar.
[15] St. gengengo (vitiose).
[16] O. M. v. R. v. niþom.
[17] St. ár-óf.
[18] Mbr. prave vettergis St. G. (recte) vettugis it. Th. v. R. v. M. v.
[19] St. O. Drótt vm-skepja. M. R. T. (var) al. Dróttir (skepia).
[20] St. holdi M. R. al. holdi (carne) O. “Cod. Reg. (Eddæ prosaicæ) et Resen. brimi blódgo (æstu maris sangvinolento) it: Reg. add. oc or blám sleggiom et lividis tudibus (lapidibus).”
[21] Ol. K. al. Módsognir.
[22] M. R. T. Dvergar (al. Dverga).
[23] á in, super G.
[24] St. Anar, Onar O. al. Ori, Onar.
[25] St. Veggr M. R. T. Veggr charits.
[26] St. Nyr R. M. T. v. v. al. Nyr al Nor.
[27] St. R. M. T. Rádsviþr.
[28] Ol. Vali.
[29] St. M. R. T. al. Sviþorr.
[30] St. R. (al) Fornbogi G. K. al. Hornbogi.
[31] Gudm. And. Flögvr (volitans leviter).
[32] St. Vari.
[33] Svarinshaugi Resen.
[34] O. Res. pr. lórvalla.
[35] St. Eitr (Eitir) oc Óinn.
[36] St. Héri.
[37] Resen. hafit.
[38] Mbr. (prave) þriár.
[39] St. G. súsi (æstum, forte marinum i. e. mare.)
[40] R. al. G. aud (divitias).
[41] Mbr. una voce hárbadmr crinita vel crinibus aut capitis (Ymeris) composita s. decorata arbor.
[42] St. R. T. (al) ey.
[43] St. M. R. T. (al.) sal (atrio)
[44] O. skilldi (scuto)
[45] St. addit at.
[46] Seqvitur in St. periodus Ein sat úti (â nostra str. ao usqve ad 28) – tunc primum incipit alia Heidi &c. et mox: þat man &c. (perverso, sine dubio, ordine). De reliqva harum editionum, qvoad ordinem stropharum, discrepantia videatur voluminis præfatio.
[47] St.; R. M. T. Gvllveigo.
[48] St. add. ok.
[49] Res. seidi kná hún.
[50] St. M. R. T. brúdar (sponsæ, mulieris) Mbr.{bru (ve[isimiliter propter recentionem mutationem).
þiódar
[51] St. gengéngo. Mbr. þá g. r. a. (abbreviate).
[52] St. (perverse) Brotinn … sporna; fleygþi – heimi.
[53] St. borgveggr (Urbis mvrus) O. bordveggr, R. al. (bord)veggr (extimus sive terminalis parles aut murus).
[54] St.; R. M. T. al. hverr (qvis).
[55] T. óþ.
[56] R. al. minnilig (memorabilia).
[57] St. Heimþullar M. T.; R. (al.) Heimdalar.
[58] St.; K. (al.) horn (cornu, buccinam).
[59] St. omit. er.
[60] M. R. T. K. omit. þitt (tuum).
[61] St. innuit lacunam duarum linearum linearum vel versuum, nostris condicibus penitus ignotam.
[62] Nönnor St.
[63] K. (al.) til Godþiódar.
[64] S. völlom.
[65] O. mönnum.
[66] St. Harmslavg O. Harmflog.
[67] K. son (filium).
[68] O. hún.
[69] Sic jam mbr.; qvam tamen aliqvis emendare tentans, mutavit vocem vavrdr. in illam vá. St. O. R. M. T. K. (al) vörþr. G. vaurdur (ɔ: custos vel domina).
[70] St. vnd.
[71] O. Res. Húnalvndi. (Hunnorum vel ursorum luco) R. M. T. al. hrævarlvndi (funesto luco).
[72] Текст в издании затёрт – Илько Билэнко-Шумахэр.
[73] O. R. T. K. óþeckian. R. (add.) al. óþeckan (ingratum, foetum).
[74] O. vell-jód.
[75] Addit St. et R. in margine (“addunt chartæ”)
Þá kná Vala Tunc potest (callet) Vala
Haptbönd snúa [R. M. T. al. Vígbönd Torqvere vinculorum funes;
ná{f}n – {текст в издании затёрт - ИБШ} (cædis lora fleciere). Nimis dura sane
Heldr vm hardgiör. Vincula ex intestinis.
Höpt or þörmom.
[76] Текст в издании затёрт – ИБШ.
[77] K. (al.) Slíd.
[78] Habuit mbr. (forte lapsu calami, posterius emendsto) völlom (campis).
[79] St. O. Náströndom (Nastrondis).
[80] St.; M. R. T. O. (al.) falla.
[81] K. al. ár (amnes; torrentes).
[82] Þraunga (angustos) G.
[83] St. O. R. M. T. K. Menn meinsvara
Ok mordvarga
[84] St. þá annars gleipia (eos qvi … infatuant).
[85] Inserit hic Edda prosaica: er verst at vera (sed in Hvergelmere pessima est mansion) G. En I Hvergelmi veit hon vest vera.
[86] St.; M. R. T. (al.) saug (sugebat).
[87] Текст в издании затёрт – ИБШ.
[88] M. R. T. (al.) býr (habitat).
[89] M. R. T. (al.) födir (parit vel educat).
[90] Nbr. (ut videtur) perperam svart var þa Obscurus erat (solis splendor).
[91] O. of sumari M. R. T. (al.) sumar (æstate)
[92] M. R. T. al. und (sub).
[93] Hæc om. St. et pl. ch.
[94] St. (longe alio loco); R. M. T. (al.) hin fróda (sapiens illa).
[95] St. ok ravn (tentam{es} - {текст в издании затёрт - ИБШ}, calamitatem).
[96] St.; R. M. T. (al.) man.
[97] St. R. O. Mímis.
[98] St. O. (recte) G. K. al. miötvidr.
[99] Mbr. R. (lapsu calami) galla S. M. eno gamla T. en gamla.
[100] St. Scelfr … standandi; ymr … losnar.
[101] St. K. (et pl.) Surta.
[102] St. sefi K. sæve.
[103] O. Hefr. K. al. hefr tid.
[104] O. unn.
[105] O.; R. M. T. K. (al.) Naglfari.
[106] St. O.; R. M. T. (al.) fifimegir.
[107] St. Bíleists. O. Res. pl. Býleifs R. M. T. (al.) Býlæistz Res. pl. in. var. Býleiks.
[108] St. Fyrir steins-durum.
[109] St. O. vegbergs. K. vebergs.
[110] M. T. (prave) af.
[111] K. al. ángan (oblectamentum).
[112] St. (et chartæ sec M. R. T. v.) om. hann.
[113] St. M. T. son.
[114] Hic Olavius: “legendum (vel intelligendum) procul dubio orm sc. jörmun-gand.” Sic etiam censeo. F. M.
[115] St. K. M. T. væor.
[116] O. heims-stód; sic etiam M. K. T. in marg.
[117] St. R. M. T. O. eimi. Res. pr. var. elldr.
[118] St. R. M. T. aldvrnara.
[119] O. Upp sér hún koma í &c.
[120] O. Idja.
[121] St.; M. R. T. (al.) hittaz.
[122] St.; M. R. T. (al.) máttkar.
[123] Hæc O. Inter præcedentem versum et hunc legitur in C. N. seqvens:
Oc minnast á fornu
Mál oc dæmi
Et reminiscentur priscorum
Sermonum et exemporum.
In membrana certe hic aliqvid deest, cum vocula á nulli verbo correspondeat, qvod saltem necesse erit.
[124] St.; R. M. T. (al.) þá mvno Æsir ɔ: Tunc Asæ.
[125] St.; R. M. T. (al.) finna invenient.
[126] St. et chartæ sec. R. M. T. in marg. om oc Baldvr (K. prave: “ch. add. ok Baldr.)
[127] St. ve valtíva (sacra vel habitacula sphæricorum Deorum).
[128] St.; R. M. T. (al.) hlvt sortem.
[129] St. inserit (hám) alto, excelso.
[130] St. verkaup (an vérdkaup, præmia, mercedem?)
[131] R. М. Т. (al.) vara (vel vera) mvno.
[132] St. omitt. þar.
[133] O. frá.
[134] Hic vocula qvædam, quæ jam legi nequit, textui olim inserta esse videtur.
[135] St. ins. frá Res. pr. nadfrán.
[136] Res. pr. hann. Membrana, qvæ vocem abbreviatam reddit, sane in ea satis ambigua videtur, an nempe han vel hon legenda sit.